Η μεγάλη κληρονομιά του Ιπποκράτη 

Τις φιλοσοφικές και επιστημονικές αρχές πάνω στις οποίες βασίστηκε η σκέψη του Ιπποκράτη, που  ακόμη και σήμερα σε όλο τον κόσμο τον θεωρούν «πατέρα της Ιατρικής» και κάθε νέος ιατρός  ομνύετε στη βασική αρχή που έκανε το επάγγελμα της ιατρικής να θεωρείται λειτούργημα: «Αγνώς δε  και οσίως διατηρήσω βίον εμόν και τέχνην εμήν, είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν οι μαθητές  της Α΄Λυκείου και της Β΄Λυκείου του τμήματος Γεωπονίας του σχολείου μας , από τον καλεσμένο μας  ποιητή-συγγραφέα και ιστορικό ερευνητή Θεοδόση Διακογιάννη ενεργού μέλους του Διεθνούς  Ιπποκρατείου Ιδρύματος και επίτιμου μέλους του ΦΙΛΗΤΑ.

Ο κος Διακογιάννης ασχολήθηκε με τη ζωή και το έργο του Ιπποκράτη, υπήρξε θαυμαστής του μεγάλου γιατρού και κατάφερε να συγκεντρώσει στοιχεία για τη ζωή και  το έργο του και με την έρευνα και δράση του έχει συμβάλλει στο να αναδειχθούν οι πολιτιστικές και πνευματικές αξίες της Ιπποκρατικής παράδοσης της γενέτειράς του, της Κω.

Ο κος Θ.Διακογιάννης με τον χειμαρρώδη και γλαφυρό τρόπο καθήλωσε τους μαθητές και με έναν μοναδικό τρόπο τους μύησε στις αρχές και τις αξίες της διατροφής και της γυμναστικής σύμφωνα με τον Ιπποκράτη.

Η Ελλάδα έχει τη μεγάλη κληρονομιά του Ιπποκράτη, το όνομά του είναι γνωστό σε όλο τον κόσμο και παρ’ όλα αυτά πολλοί από εμάς αγνοούμε την προσφορά του στην επιστημονική αλήθεια και στην κατοχύρωση των βασικών αρχών πάνω στις οποίες βασίστηκε η φιλοσοφία της ιατρικής επιστήμης, η ηθική διάσταση της θεραπείας, η εξατομικευμένη προσέγγιση στην ασθένεια και η τοποθέτηση του ανθρώπου στο επίκεντρο. Ο Ιπποκράτης θεωρούσε τον ασθενή, και όχι την ασθένεια, κέντρο του ενδιαφέροντος. Όταν ασθενούσε κάποιος, θεωρούσε ότι έπασχε όλος ο οργανισμός και όχι μόνον το όργανο που έπασχε. Είχε την άποψη ότι η ανθρώπινη φύση αποτελείται από τέσσερις «χυμούς», το αίμα, το φλέγμα, την κίτρινη και τη μαύρη χολή. Αυτοί οι χυμοί αντιστοιχούσαν στα τέσσερα «στοιχεία» του Εμπεδοκλή, τη γη, τη φωτιά, το νερό και τον αέρα.

Η πιο σημαντική, όμως, θεωρία του Ιπποκράτη είναι ότι στο σώμα υπάρχει μια ζωτική δύναμη που αποκαλείται «φύσις». Η φύση είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας από άποψη θεραπείας. Σύμφωνα με τις αρχές του Ιπποκράτη, η φυσική αντίσταση του σώματος μπορεί, υπό κατάλληλες συνθήκες, να εξουδετερώσει μια ασθένεια. «Η φύση του ανθρώπου είναι ο ιατρός της ασθένειας» και «ο ιατρός είναι απλώς υπηρέτης της φύσης» παραμένουν αιώνιες αλήθειες. Χωρίς τη συνεχή αντίσταση των εσωτερικών δυνάμεων του σώματος, η ζωή θα ήταν αδύνατη.

Ιπποκράτης : Πατέρας της ιατρικής , ο Κώος Ασκληπιάδης

Ο Ιπποκράτης ήταν αρχαίος Έλληνας ιατρός, γεννήθηκε στην Κω, κι έζησε στην Ελλάδα κατά το χρυσό αιώνα του Περικλή. Ήταν αυτός που έφερε την επανάσταση διδάσκοντας την ορθολογική σκέψη στην  αντιμετώπιση των ασθενειών, χρησιμοποίησε πρώτος στην Ιατρική το πείραμα, ανάγοντάς την από  εμπειρική τέχνη σε επιστήμη. Ήταν ο 1ος που ταξινόμησε συστηματικά την ιατρική και επιχείρησε μια  μεθοδευμένη θεραπεία των νοσημάτων. Ήτανε δημιουργός του περίφημου Όρκου της Ιατρικής, ένα εξαιρετικό κείμενο που εισάγει και τις ηθικές αρχές της ιατρικής κι εκφωνείται και σήμερα από τους  μελλοντικούς γιατρούς. Ήτανε καινοτόμος και πρωτοπόρος σε όλους τους τομείς. Ίδρυσε στην Κω  σχολή και δίδαξε την ιατρική επιστήμη. Περίπου μία 10ετία πριν ή μετά το θάνατο του Ιπποκράτη έγινε  ο συνοικισμός της Κω κι άρχισε η άνθηση του Ασκληπιείου.

Εξέταση αρρώστου από τον Ιπποκράτη

Στην Ιπποκρατική Συλλογή υπάρχουν τα εξής διαιτητικά βιβλία. Τα τρία βιβλία «Περί Διαίτης», το «Περί  Διαίτης οξέων νοσημάτων, το «Περί Διαίτης Υγιεινής», και το Περί Τροφής». Με τα βιβλία αυτά ο  Ιπποκράτης μας δίνει τη ρύθμιση της διατροφής και του τρόπου διαβίωσης του πάσχοντα αλλά και του  υγιή ανθρώπου που βρίσκεται σε φυσιολογική κατάσταση.

Ο Ιπποκράτης απέδιδε την πραγματική αξία στον κλάδο αυτό της ιατρικής υπολογίζοντας στη γνώση  της φύσης του ανθρώπου, στη γνώση της φύσης της ασθένειας και της δύναμης των τροφών που  καταναλώνονται .

Η υγεία των ανθρώπων που είναι το πολυτιμότερο πράγμα στη ζωή, έχει σχέση με τους διαιτητικούς  παράγοντες που ρυθμίζονται ανάλογα με τις διαιτητικές  συνήθειες του ατόμου, με την ιδιοσυγκρασία  του, με τις εποχές του έτους, με την εργασία, με την επίδραση του περιβάλλοντος και την κατάσταση  της υγείας του.

Στο «Περί διαίτης υγιεινής», ο Ιπποκράτης περιέγραψε πώς πρέπει να διατρέφονται οι φυσιολογικοί  άνθρωποι:

«Τον χειμώνα να τρώνε πολύ περισσότερο και να πίνουν ελάχιστα, το δε ποτό να είναι οίνος χωρίς  ανάμειξη με νερό (ακρατέστατος). Το σιτηρέσιο να αποτελείται από άρτο και φαγητά ψητά, να  καταναλώνουν δε ελάχιστα λαχανικά. Έτσι, το σώμα τους θα διατηρείται περισσότερο ξηρό και θερμό. Στις αρχές της άνοιξης να πίνουν περισσότερο οίνο πιο αραιωμένο (υδαρέστερο) και σε μικρές  ποσότητες κάθε φορά να παίρνουν τροφή μαλακότερη και σε μικρότερη ποσότητα, να αντικαθιστούν  δε το σταρένιο ψωμί με κρίθινο να ελαττώνουν τα φαγητά και αντί ψητό να τρώνε βραστά.  Κατά τη διάρκεια της άνοιξης να τρώνε λίγα λαχανικά βρασμένα ή ωμά, ώστε να προετοιμαστεί ο  οργανισμός τους για το καλοκαίρι… Τα ποτά να είναι πολύ αραιωμένα (υδαρέστατα) και σε μεγάλες  ποσότητες, ώστε η μεταβολή να μην είναι μεγάλη, αλλά σταδιακή και όχι απότομη. Το καλοκαίρι να τρέφονται με μαλακό κρίθινο ψωμί, το ποτό να είναι υδαρές και άφθονο, τα δε  φαγητά όλα βραστά, ώστε το σώμα να διατηρείται δροσερό και μαλακό, γιατί η εποχή είναι θερμή και  ξηρή, και ως εκ τούτου κατακαίει και ξεραίνει τα σώματα…».

Κάνοντας κανείς τα αντίθετα θα περάσει -γράφει ο Ιπποκράτης- από το καλοκαίρι στο φθινόπωρο και  τον χειμώνα. Και περιγράφει πώς πρέπει να διαιτάται ο άνθρωπος, ώστε να μείνει υγιής και να κρυώνει  ελάχιστα αυτή την κρύα και υγρή εποχή.

Όμως ο πατέρας της ιατρικής λαβαίνει υπόψη του τόσο την ηλικία όσο και τη σωματική κατάσταση, και  διαφοροποιεί τις συμβουλές δίνοντας συμπληρωματικές οδηγίες για την άσκηση, τα λουτρά, τον  ρουχισμό κ.ά., για να καταλήξει: «Πρέπει, λοιπόν, να ρυθμίζει ο άνθρωπος τη δίαιτά του ανάλογα με  την ηλικία, την εποχή, τη συνήθεια, τον τόπο και τον οργανισμό του, καταπολεμώντας τη ζέστη και το  κρύο. Έτσι θα είναι υγιέστατος».

Γυμναστικές ασκήσεις

Γυμναστική δεν είναι η οποιαδήποτε σωματική κίνηση, αλλά μόνο η συστηματική, η ζωηρή και έντονη.  Σκοπός των γυμναστικών ασκήσεων είναι ή αύξηση της θερμότητας, η τόνωση των μυών και των  νεύρων.

Παράδειγμα το βάδισμα το σκάψιμο, η αναρρίχηση, η ανάταση, η πρόταση των χεριών, καθώς και η  ανύψωση βαρών.

Κατά τον Ορειβάσιο, ο σύντομος περίπατος είναι ωφέλιμος κατά τη χειμερινή περίοδο και κατά το  μέτριο θέρος, θερμαίνει το σώμα, ανακαλεί την όρεξη, ενδυναμώνει τις δυνάμεις του οργανισμού και  τονώνει το στομάχι.

Κατά τον Ιπποκράτη οι περίπατοι, κυρίως μετά το γεύμα, ξηραίνουν το σώμα και την κοιλιά ένεκα της  θερμότητας που παράγεται και τραβά τα υγρά στοιχεία προς τους μείς και τις σάρκες διευκολύνοντας  την ανταλλαγή της ύλης. Οι μακρινοί και ανώμαλοι δρόμοι δεν ωφελούν τόσο όσο οι ήσυχοι και  κανονικοί .

Οι περίπατοι πριν το φαγητό διευκολύνουν την αφόδευση και δυναμώνουν το σώμα, αυξάνουν την  όρεξη και διευκολύνουν τη χώνευση. Οι περίπατοι μετά το φαγητό, προκαλούν καλύτερη αφομοίωση των τροφών και των ποτών, ελαφραίνουν το κεφάλι και κάνουν τον ύπνο ελαφρύ και  ατάραχο.

Διεθνές Ιπποκράτειο Ίδρυμα Κω : Σκοπός του είναι η διάδοση, σε όλον τον κόσμο των Ιπποκρατικών  αξιών.

Το Διεθνές Ιπποκράτειο Ίδρυμα Κω (ΔΙΙΚ) είναι ένα κοινωφελές Ίδρυμα, με διεθνή χαρακτήρα,  ιδρύθηκε το 1960, προς τιμήν του πατέρα της Ιατρικής Ιπποκράτη. Βρίσκεται λίγο πριν το Ασκληπιείο, 3,5  χλμ. ΝΔ από το κέντρο της πόλης της Κω. Σκοπός του Ιδρύματος είναι η διάδοση, σε όλον τον κόσμο  των Ιπποκρατικών αξιών. Όλοι οι χώροι του Ιπποκρατείου Ιδρύματος έχουν κεντρικό άξονα και θέμα  τον Ιπποκράτη, τον Ασκληπιό και ότι σχετιζόταν με αυτούς. Στο πίσω μέρος του κτιρίου βρίσκεται ο  Ιπποκράτειος Βοτανικός Κήπος και στο λοφίσκο μπροστά από το Μέλαθρο βρίσκεται η “Ιπποκράτειος  Άλτις”.